data publikacji: 18 lipca 2020
tekst: Jędrzej Janicki
Twórcy plakatów zapowiadających festiwal Warszawska Jesień bardzo chętnie sięgali po formy silnie zgeometryzowane i przedstawienia abstrakcyjne1. Trudno się dziwić, wszak w jaki inny sposób myśleć można w ogóle o przedstawianiu muzyki?
Huberta Hilschera, ucznia Tadeusza Kulisiewicza2, śmiało nazwać można etatowym wręcz grafikiem Warszawskiej Jesieni3. Stworzył on plakaty dla edycji festiwalu z lat 1970–1973, 1976, 1978–1981, 1985. Plakat z naszej kolekcji (promujący edycję z 1972 roku) jest jednym z artystycznie najciekawszych dokonań. Główny motyw stanowi siedem kolorowych linii w układzie horyzontalnym (naruszając nieco cierpliwość geometrów, stwierdzić można, że są one względem siebie „w zasadzie” równoległe). Niejako w głębi plakatu oko nasze napotyka coś na kształt cieni poszczególnych linii. Buduje to tajemniczą przestrzenność dzieła, którą przyrównać można nieco do prac z nurtu spacjalistycznego (głównie dzieł Lucio Fontany). Lekkie zachwianie rytmiczności układu linii wskazuje na charakter muzyki prezentowanej podczas tego festiwalu. Wszak już od drugiej jego edycji (1958 rok) dominować zaczyna muzyka dodekafoniczna i serializm4, czyli taka, dla której eksperyment i łamanie zastanych reguł kompozycji stanowią kluczowy element.
Nieco podobny motyw co Hilscher (tyle że w układzie wertykalnym) eksplorowali później Jan Bokiewicz i Wojciech Freudenreich, tworząc plakaty dla Warszawskiej Jesieni z lat 1993–1995. Nie zdziwiłbym się, gdyby ci dwaj twórcy inspirowali się plakatem Hilschera, który znajduje się w naszej Kolekcji. Sam Hilscher chyba szczególnie upodobał sobie pojawiające się również na opisywanym plakacie kolory pomarańczowy, zielony i fioletowy. Do podobnych tonacji artysta powrócił, tworząc plakaty dla festiwali z 1976 i 1979 roku (wszystkie te trzy plakaty łączy również tło utrzymane w ciemnej kolorystyce).
1 Na stronie http://www.warszawska-jesien.art.pl/wj2017/galeria/1298453372 znaleźć można książki programowe festiwalu Warszawska Jesień dla edycji 1956–2016. Warto wspomnieć, że plakaty dla tego Festiwalu tworzyli tak znamienici artyści jak Waldemar Świerzy, Wojciech Zamecznik, Jan Lenica czy Jan Młodożeniec.
2 Biogram Tadeusza Kulisiewicza: https://culture.pl/pl/tworca/tadeusz-kulisiewicz.
3 Zob. bardzo ciekawie opisaną historię tego festiwalu na stronie http://www.warszawska-jesien.art.pl/wj2017/60-lat.
4 Jak pisze Krzysztof Baculewski o edycji z 1958 roku: „Z perspektywy widać wyraźnie zmianę profilu festiwalu w kierunku dzieł powstających niemal na bieżąco i w najnowocześniejszych wówczas nurtach”, Krzysztof Baculewski, Kalendarium subiektywne sześćdziesięciu festiwali, http://www.warszawska-jesien.art.pl/wj2017/60-lat).