Nowe badania wspierają ochronę środowiska, zrównoważone planowanie przestrzenne i dokumentują dźwięk niszczonej przyrody, której elementy są tracone przez działalność człowieka. Głównym celem analiz było zrozumienie zmienności krajobrazów dźwiękowych, ich struktury oraz wpływu hałasu generowanego przez człowieka w różnych przestrzeniach i w różnym czasie na ekosystemy.
Jak mówi dr Maciej Adamiak: - Ja lubię myśleć o krajobrazach dźwiękowych jako kolejnej warstwie przestrzeni geograficznej. Z warstwy tej dociera do mnie bardzo ciekawy sygnał będący odzwierciedleniem interakcji zachodzących między elementami składowymi badanego miejsca.
Dodaje: - Z technicznego punktu widzenia dźwięk stanowi doskonałe uzupełnienie zobrazowań teledetekcyjnych, które są w centrum moich zainteresowań badawczych. Jednak takie połączenie jest skomplikowane i wymaga zastosowania ciekawego aparatu matematycznego i napisania sprytnego kodu. Wychodzę z założenia, że im bardziej złożone zadanie, tym większe wyzwanie i satysfakcja z jego realizacji. To właśnie dlatego ten temat tak bardzo mnie interesuje.
W poszukiwaniu dźwięku środkowej Polski
W trakcie badań wzdłuż rzeki Czarnej, rzeki Pilicy i przy zbiorniku Cieszanowice (Polska Centralna) rozmieszczono specjalne urządzenia do nagrywania dźwięku. Ich obudowa została dostosowana tak, aby pasowała i przypominała biotop każdego docelowego obszaru.
Zgromadzono ponad 2200 godzin wysokiej jakości nagrań audio. Następnie przeanalizowano je, wykorzystując zaawansowane techniki przetwarzania dźwięku i analizy przestrzennej. Jak zaznacza dr Adamiak badania łączą geomatykę, inżynierię danych i innowacyjną analizę danych. Analizy zostały oparte na serii nagrań terenowych, które obejmowały wiele biomów oraz pór roku fenologicznego.
Dzięki wsparciu technik analizy przestrzennej, inżynierii danych i uczenia maszynowego, można znacząco zwiększyć zakres przestrzenny badań nad krajobrazami dźwiękowymi. Wsparcie technologii pozwala nam zdjąć ograniczenia związane z olbrzymim wolumenem danych. Projekt badawczy to połączenie wielu godzin geograficznych badań terenowych, masy zadań z teledetekcji i tony geoinformatyki. Jeśli chodzi o geoinformację to w projekcie jest jej pod dostatkiem ukrytej w każdym elemencie procesu badawczego od zbierania danych po ich prezentację
– stwierdza dr Adamiak.
Badania wykazały, że naturalne krajobrazy dźwiękowe są znacznie bardziej złożone, niż do tej pory się wydawało. Wyróżniono tutaj zarówno elementy naturalne, jak i antropogeniczne. Największa różnorodność dźwięków była rejestrowana na obszarach wyróżniających się bogactwem biotycznym oraz tam, gdzie ingerencja człowieka była minimalna.
Jednocześnie stwierdzono, że tereny o większej różnorodności akustycznej wspierają bardziej złożone ekosystemy. Ponadto zauważono, że dominujące dźwięki antropogeniczne zakłócają „naturalny porządek dźwiękowy”, co może negatywnie wpływać na komunikację i zachowanie dzikich zwierząt. Odległy i uporczywy szum (np. pochodzący od samochodów) był obecny i zauważalny szczególnie zimą i wczesną wiosną.
Dr Maciej Adamiak w swoich analizach wskazuje, że krajobrazy dźwiękowe spełniają bardzo ważną rolę ekologiczną w utrzymaniu integralności całego ekosystemu. Badania wpisują się w trwającą debatę dotyczącą ochrony różnorodności biologicznej oraz kwestii łagodzenia zanieczyszczenia hałasem. Dr Adamiak dowodzi, że kondycja krajobrazu dźwiękowego jest wyjątkowo istotnym wskaźnikiem zdrowia naturalnych siedlisk.
- Obecnie nic nie stoi na przeszkodzie, aby przetwarzać informacje o danej przestrzeni geograficznej w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Ciekawe byłoby wplecenie informacji dźwiękowej do systemów informacji kryzysowej, wspomagania gospodarki leśnej, czy ochrony środowiska. Ja jednak bardzo chciałbym, aby moje badania były pierwszym krokiem w wypracowaniu metodyki zachowywania i wyszukiwania informacji dźwiękowych pobranych z różnych zakątków naszego kraju. Archiwum krajobrazów dźwiękowych to byłoby coś – zauważa dr Adamiak.
Na stronie można odsłuchać krajobrazów dźwiękowych, które zostały zarejestrowane podczas prac terenowych, a także prześledzić całą procedurę badawczą.
Badania zostały opublikowane w artykule naukowym pt. „Exploring soundscapes of Central Poland: a quantitative study of middle Pilica River basin within the Radomsko and Opoczno Hills” w czasopiśmie Acta Geographica Lodziensia.